مشارکت راهبردی، الگویی نوین برای روابط ایران-روسیه

آغاز بحران سوریه نقطه عطفی در روابط جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه به حساب می‌آید. دو کشور پیش از این نیز در بحران‌های امنیتی منطقه‌ای در افغانستان و تاجیکستان همکاری داشته‌اند، اما همکاری‌های اخیر دو کشور در سوریه به لحاظ سطح و عمق در تاریخ روابط دو کشور منحصر به فرد است. با توجه به ابعاد، پیچیدگی‌ها و تحولات نوین روابط بین‌الملل، و نیز پیش‌زمینه‌های تاریخی و تعینات ساختاری روابط ایران و روسیه، الگوهای سنتی روابط میان کشورها از قدرت تحلیل و تبیین روابط نوین ایران و روسیه برخوردار نیستند. در این میان الگوی مشارکت راهبردی، الگوی نوینی است که با انطباق سه معیار اساسی آن از جمله عدم قطعیت محیطی(خیزش‌های مردمی خاورمیانه)، انطباق راهبردی(سازگاری و مکمل‌بودن منابع و منافع ایران و روسیه) و اصل سیستمی(مخالفت با نظم نوین هژمونیک ایالات متحده و تلاش برای استقرار نظم مطلوب در خاورمیانه) بر روابط ایران و روسیه، قابلیت‌های تحلیلی و تبیینی بیشتری را ارائه می‌دهد. انعطاف‌پذیری این الگو و ماهیت غیررسمی آن که باعث کاهش هزینه‌های تعهد (در مقایسه با اتحادهای رسمی) می‌شود، در کنار زمینه‌محور بودن آن که برای هر رابطه‌ای ویژگی‌های منحصر به فردی می‌یابد، موجب استقبال سیاستمداران و تحلیل‌گران روابط بین‌الملل از این الگو شده است. در پژوهش حاضر شرایط انطباق و ویژگی‌های منحصر به فرد الگوی مشارکت راهبردی در روابط ایران و روسیه در مرحله شکل‌گیری تجزیه و تحلیل شده و نگارندگان در پی آن هستند زمینه‌های اجرایی شکل‌گیری این الگو و بایسته‌های سیاستگزارانه آن را برای تامین حداکثری منافع جمهوری اسلامی ایران ارائه دهند.